اعلام ارسال سامانه‌های پدافندی پاتریوت به اوکراین از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در کنار تهدید به اعمال تعرفه‌های سنگین علیه روسیه، شوک جدیدی را به فضای ژئوپلیتیکی جنگ اوکراین وارد کرده است. این تغییر موضع ناگهانی، پرسش‌هایی جدی را درباره راهبرد آینده آمریکا، واکنش احتمالی ولادیمیر پوتین و آینده اوکراین در سطح بین‌المللی مطرح کرده است.
در این گزارش تحلیلی، دو کارشناس برجسته مسائل امنیتی و بین‌المللی، دنیل آر. دی‌پتریس و دن پری، به بررسی این تحولات پرداخته‌اند.
آیا ترامپ واقعاً موضع خود را تغییر داده است؟ برخلاف موضع انفعالی ماه‌های گذشته، ترامپ اکنون تصمیم گرفته است سامانه‌های پاتریوت را به اوکراین ارسال کند. البته این تصمیم با سازوکار متفاوتی نسبت به دولت بایدن اجرا می‌شود؛ در حالی‌که دولت قبلی بیشتر کمک‌های بلاعوض ارائه می‌داد، ترامپ فروش سلاح از طریق ناتو و مشارکت بیشتر مالی اروپا را در دستور کار قرار داده است.
دن پری معتقد است که این تغییر، نشان‌دهنده چرخشی حساب‌شده از سوی ترامپ است که هم پایگاه ملی‌گرایانه خود را آرام می‌کند و هم فشار را بر کرملین حفظ می‌نماید. در مقابل، دی‌پتریس هشدار می‌دهد که سابقه ترامپ در تصمیم‌گیری‌های متغیر، باعث می‌شود پوتین این مواضع را موقتی و ناپایدار تلقی کند.
پوتین چه خواهد کرد؟ صرف‌نظر از توان نظامی، میل پوتین به نابودی استقلال اوکراین باعث تداوم جنگ خواهد شد، جنگی که ترامپ از آن بیزار است. به اعتقاد او، ترامپ با حفظ یک لحن قاطع و تهدید به استمرار تسلیح اوکراین، پیام روشنی به پوتین داده است: «اوکراین بی‌دفاع نخواهد ماند.»
سناریوهای احتمالی پیش‌رو در بخشی از مناظره، دن پری سناریویی را مطرح می‌کند که می‌تواند در چارچوب واقع‌گرایانه مورد بررسی قرار گیرد:
• روسیه مناطق اشغال‌شده کنونی را حفظ می‌کند؛
• تحریم‌ها برداشته می‌شود و عفو بین‌المللی شکل می‌گیرد؛
• اوکراین عضو ناتو نمی‌شود، ولی تضمین‌های امنیتی دریافت می‌کند و سریعاً وارد اتحادیه اروپا می‌شود؛
• در غیر این صورت، تعرفه‌های ۵۰۰ درصدی برای هر کشوری که با روسیه همکاری کند، اعمال خواهد شد.
دی‌پتریس این طرح‌ها را صرفاً نظریه‌پردازی می‌داند و تأکید دارد که تا زمانی که طرفین اصلی جنگ، یعنی پوتین و زلنسکی، آمادگی توقف درگیری را نداشته باشند، این نزاع ادامه خواهد یافت. او این جنگ را نبردی فرسایشی توصیف می‌کند که پیروزی در آن نه با نیت، بلکه با توان استمرار رقم خواهد خورد.
آیا جنگ اوکراین به جنگ غرب تبدیل شده است؟ پری در جمع‌بندی خود، جنگ اوکراین را نه فقط جنگ آمریکا بلکه جنگ «جهان غرب» می‌داند و هشدار می‌دهد که «گاهی تاریخ به نقطه‌ای می‌رسد که نمی‌توان از آن فرار کرد».
دی‌پتریس‌هشدار می‌دهد که فروپاشی یا حتی تصور شکست برای پوتین غیرقابل تحمل است و تا زمانی که هزینه‌ها برای کرملین آن‌قدر بالا نرود که تداوم جنگ را غیرممکن کند، امیدی به مذاکره نخواهد بود.
سیاست ترامپ درباره اوکراین اکنون وارد مرحله‌ای پیچیده شده است: از یک‌سو، تلاش برای رضایت داخلی و کاهش هزینه‌ها؛ از سوی دیگر، حفظ فشار نظامی بر روسیه و ارسال پیام به پوتین.
آنچه مشخص است این‌که تصمیم‌های فعلی ترامپ در صورت استمرار، می‌تواند بخشی از راه را برای صلح باز کند. اما تاریخ نشان داده که ثبات در سیاست‌ورزی ترامپ، امری تضمین‌شده نیست. در مقابل، واکنش کرملین نیز به میزان تعهد عملی غرب به خط قرمزهای خود بستگی دارد.