در ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۴، بازار سنگ قبر در تهران و بسیاری از شهرهای دیگر با افزایش قیمت چشمگیری مواجه شده است. این افزایش قیمت، نگرانی‌هایی را در میان خانواده‌هایی که برای عزیزان ازدست‌رفته خود در جست‌وجوی یک سنگ مزار مناسب هستند، ایجاد کرده است. اما دلایل این جهش قیمتی چیست؟ کارشناسان این حوزه عوامل متعددی را مطرح می‌کنند.
افزایش نرخ سنگ های خام اولیه سنگ قبر و دستمزدها در سال ۱۴۰۴، یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت سنگ قبر ، رشد محسوس قیمت سنگ خام بوده است. سنگ‌هایی مانند گرانیت نطنز، گرانیت تویسرکان، مرمر هرات و سیمین اصفهان که از معادن داخلی استخراج می‌شوند، به دلیل افزایش هزینه‌های استخراج، برق صنعتی، حمل‌ونقل، و مالیات‌های جدید، با رشد قیمتی چشمگیری مواجه شده‌اند.
علاوه بر آن، دستمزد استادکاران سنگ‌تراش، حکاکان و خطاط‌ها نیز افزایش یافته است. این مشاغل تخصصی که نقشی کلیدی در آماده‌سازی سنگ قبر دارند، در سال‌های اخیر به دلیل مهاجرت برخی نیروهای ماهر به مشاغل دیگر یا خارج از کشور، با کمبود نیروی متخصص مواجه شده‌اند. همین مسئله موجب بالا رفتن نرخ خدمات فنی و در نهایت تأثیر مستقیم بر قیمت نهایی سنگ مزار شده است.
کاهش عرضه سنگ‌ مزارهای وارداتی در گذشته، بسیاری از خانواده‌ها به‌دنبال سنگ‌های خاص و کمیاب خارجی از جمله گرانیت برزیلی، مرمر هندی یا سنگ‌های چینی مشکی براق بودند. این سنگ‌ها به دلیل ظاهر منحصربه‌فرد، کیفیت بالا و قابلیت اجرای حکاکی دقیق، محبوبیت زیادی داشتند.
اما در سال‌های اخیر و به‌ویژه در سال ۱۴۰۴، محدودیت‌های واردات کالاهای غیرضروری، افزایش نرخ ارز، سخت‌گیری‌های گمرکی و ممنوعیت ورود برخی کالاها، باعث کاهش شدید واردات این نوع سنگ‌ها شده است. در نتیجه، بسیاری از فروشندگان سنگ مزار، دیگر توانایی تأمین این نوع سنگ‌ها را ندارند یا قیمت آن‌ها به‌قدری بالا رفته که تنها گروه محدودی از مشتریان توان خریدشان را دارند.
این کاهش عرضه، به‌صورت غیرمستقیم فشار بیشتری را به معادن داخلی وارد کرده و باعث افزایش قیمت سنگ‌های ایرانی نیز شده است.

گرایش به طراحی‌های سفارشی و حکاکی‌های خاص سنگ مزار در گذشته، اغلب سنگ‌های مزار با طراحی‌های ساده، خط نستعلیق و بدون تصویر نصب می‌شدند. اما در سال‌های اخیر، تحول در سلیقه خانواده‌ها و افزایش دسترسی به خدمات چاپ و حکاکی لیزری باعث شده تا تقاضا برای طراحی‌های خاص و اختصاصی رشد قابل‌توجهی پیدا کند.
برخی از رایج‌ترین درخواست‌ها شامل موارد زیر هستند:
حکاکی عکس چهره با کیفیت بالا شعرهای اختصاصی از زبان خانواده درج QR Code برای دسترسی به تصاویر، بیوگرافی یا ویدیوهای یادبود اجرای نمادهای مذهبی، ملی یا هنری استفاده از فونت‌های خاص و خطوط ترکیبی این طراحی‌های سفارشی، نیازمند نیروی متخصص، تجهیزات پیشرفته لیزری و زمان بیشتر هستند و طبیعتاً هزینه تمام‌شده بالاتری نسبت به نمونه‌های ساده دارند. به همین دلیل، هرچند خانواده‌ها علاقه بیشتری به این نوع سنگ‌ها نشان می‌دهند، اما باید هزینه بالاتری نیز برای آن بپردازند.
سنگ قبر لاکچری؛ انتخابی برای خاص‌پسندها در کنار سنگ‌های رایج و مرسوم، طی سال‌های اخیر، تقاضا برای سنگ قبرهای لاکچری نیز افزایش یافته است. این نوع سنگ‌ها معمولاً از متریال خاص مانند گرانیت برزیلی، مرمر مشکی هند یا سنگ‌های وارداتی براق ساخته می‌شوند و با طراحی‌هایی شامل حک چهره رنگی، کتیبه‌های سفارشی، باکس گل‌کاری‌شده و حتی نورپردازی مخفی همراه هستند.
اگرچه قیمت این نوع سنگ‌ها در مقایسه با مدل‌های معمولی بسیار بالاتر است، اما برخی خانواده‌ها آن را نوعی ادای احترام ویژه به متوفی می‌دانند. در حال حاضر، امکان خرید سنگ قبر لاکچری از طریق برخی فروشگاه‌های تخصصی به‌صورت آنلاین نیز فراهم شده که به مشتریان امکان مقایسه طرح‌ها، دریافت مشاوره و ثبت سفارش سفارشی را می‌دهد.

تقاضا در ایام مناسبتی بالا می‌رود یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر قیمت سنگ قبر در ماه‌های اخیر، افزایش تقاضا در مناسبت‌های مذهبی و ملی مانند ماه رمضان، محرم، و روز مادر یا پدر است. بسیاری از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند پیش از فرا رسیدن این ایام، سنگ مزار متوفی را نصب کنند یا سنگ قدیمی را تعویض نمایند.
این تقاضای موسمی، سبب فشار بیشتر بر کارگاه‌های حکاکی و نصاب‌ها می‌شود. برخی فروشندگان نیز از این فرصت برای اعمال قیمت‌های بالاتر استفاده می‌کنند، در حالی که خدمات‌دهی در ایام پرترافیک با تأخیر بیشتری نیز همراه است.
اختلاف قیمت سنگ‌های داخلی و خارجی در بازار امروز سنگ مزار، دو دسته اصلی وجود دارد: سنگ‌های داخلی که عمدتاً از معادن نطنز، تویسرکان و اصفهان استخراج می‌شوند، و سنگ‌های وارداتی که از کشورهایی مانند برزیل، هند و چین وارد می‌شدند. در پی محدودیت‌های ارزی و گمرکی، سهم سنگ‌های خارجی در بازار کاهش یافته و همین کاهش عرضه، باعث جهش قیمت آن‌ها شده است.
در حالی که سنگ‌های برزیلی پیش از این تنها توسط برخی اقشار خاص خریداری می‌شدند، حالا با قیمت‌هایی بالاتر از ۳۰ میلیون تومان به فروش می‌رسند. در مقابل، سنگ‌های داخلی نیز با توجه به افزایش هزینه‌های معدن‌کاری و حمل، رشد قیمتی حدود ۴۰ درصدی را تجربه کرده‌اند.
حکاکی دیجیتال؛ کیفیت بهتر، هزینه بیشتر در سال‌های اخیر، فناوری حکاکی دیجیتال و لیزری جای خود را به روش‌های سنتی داده است. استفاده از دستگاه‌های تمام‌اتومات، امکان چاپ تصویر چهره، شعرهای سفارشی و حتی خطوط خوشنویسی با دقت بالا را فراهم کرده است. اما این فناوری، نیازمند مواد مصرفی خاص و اپراتور ماهر است.
بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده، هزینه چاپ تصویر چهره روی سنگ مزار در سال گذشته بین ۶۰۰ هزار تا ۱.۵ میلیون تومان بود، اما در سال جاری این مبلغ به‌طور میانگین به ۲ تا ۳ میلیون تومان رسیده است. این افزایش نه‌فقط به فناوری، بلکه به تورم عمومی بازار نیز وابسته است.
خرید سنگ قبر ساده و شیک؛ گزینه‌ای اقتصادی و زیبا با افزایش قیمت‌ها، بسیاری از خانواده‌ها به دنبال خرید سنگ قبر ساده و شیک هستند تا ضمن حفظ احترام به یاد عزیزانشان، هزینه‌ها را نیز مدیریت کنند. سنگ‌های ساده که معمولاً از جنس گرانیت یا مرمر با رنگ‌های طبیعی و طرح‌های مینیمال تولید می‌شوند، انتخاب محبوبی برای کسانی است که دنبال ترکیبی از زیبایی و صرفه‌جویی هستند.
این نوع سنگ‌ها، علاوه بر قیمت مناسب‌تر، سرعت تحویل بالاتری نیز دارند و نیاز به خدمات جانبی پیچیده مانند حکاکی‌های سنگین یا تزئینات خاص ندارند. بسیاری از فروشگاه‌های آنلاین و حضوری امکان سفارش این مدل‌ها را با ارائه تصاویر دقیق و ضمانت کیفیت فراهم کرده‌اند که خرید را برای مشتریان آسان‌تر می‌کند.

بازار سنگ قبر ۱۴۰۴ زیر فشار گرانی و بی‌نظمی افزایش قیمت سنگ قبر در سال ۱۴۰۴ حاصل مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، اجتماعی و ساختاری است؛ از گرانی مواد اولیه و خدمات جانبی گرفته تا نبود نظارت و تغییر سلیقه مردم در طراحی مزار. در این شرایط، اطلاع‌رسانی شفاف، نظارت صنفی و آگاهی خانواده‌ها می‌تواند از سردرگمی و تحمیل هزینه‌های اضافی جلوگیری کند.