به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» رابطه‌ کمال و تمام عقل با کم‌سخن گفتن از این‌جا روشن می‌شود که اوّلًا، ریشه‌ مفهوم عقل، منع و جلوگیری است؛ چنان‌که زانوبند شتر را از این‌رو «عِقال» می‌نامند که حرکت او را بازمی‌دارد و چون سخنان سنجیده کم و سخنان نسنجیده فراوان است، عقل به انسان می‌گوید «بیش‌تر بیندیش و کم‌تر بگو» ثانیًا، مطالبی که گفتن آن ضروری است، در مقایسه با فضولِ کلام و سخنان بیهوده، بسیار اندک است؛ از این‌رو افراد عاقل غالبًا خاموش‌اند و در جای خود سخن می‌گویند. ثالثًا، انسان عاقل می‌داند بیش‌ترین و مهم‌ترین گناهان با زبان انجام می‌شود؛ پس برای محفوظ ماندن از عواقب زیان‌بار آن، کم‌گویی را برمی‌گزیند. با این حال، کسانی را می‌بینیم که دم از ایمان می‌زنند ولی سخنان خود را جزو اعمال نمی‌شمارند؛ در مجالس، از آغاز تا پایان، ابایی از سخنان لغو، بیهوده یا آمیخته با غیبت، تهمت و اهانت ندارند. در حالی که انسان عاقل هرگز خود را گرفتار عواقب سوء پرگویی نمی‌کند. رابعًا، گفتار زیاد، نیرو و انرژی انسان را هدر می‌دهد، وقت ارزشمندش را تباه می‌کند و بذر دشمنی و کینه را می‌پراکند. بنابراین عقل و شرع، فرمان می‌دهند که کم بگوییم و گزیده بگوییم. در حدیثی از امام علی(ع) در غررالحکم می‌خوانیم «إیّاکَ وَ فُضُولَ الْکَلامِ، فَإنَّهُ یُظهِرُ مِن عُیوبِکَ ما بَطَن، وَ یُحَرِّکُ عَلَیکَ مِن أعدائِکَ ما سَکَنَ»؛ از پرگویی بپرهیز، چراکه عیب‌های پنهانت را آشکار می‌سازد و دشمنان آرام‌گرفته‌ات را بر ضدّ تو تحریک می‌کند. و در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) «إنَّ الرَّجُلَ لَیَتَحَدَّثُ بِالحَدیثِ ما یُریدُ بِهِ سُوءاً إلّا لِیُضحِکَ بِهِ القَومَ، یَهوِی بِهِ أبعَدَ مِنَ السَّماءِ»؛ انسان گاهی سخنی می‌گوید، بدون نیّت بد، فقط برای خنداندن مردم؛ ولی همان سخن باعث سقوط او می‌شود، بیش‌تر از فاصله‌ی زمین تا آسمان. احادیث درباره‌ سکوت، کم‌گویی و پرهیز از خطرات زبان بسیارند و در این مختصر نمی‌گنجند. این سخن را با حدیثی دیگر از پیامبر اکرم(ص) پایان می‌دهیم «مِن حُسنِ إسلامِ المَرءِ تَركُهُ ما لا یَعْنیهِ» از نشانه‌های نیکویی اسلام انسان، ترک سخن درباره‌ چیزهایی‌ست که به او مربوط نمی‌شود. انتهای خبر/