به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام حیدر همتی عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان در یادداشتی اختصاصی نوشت: انقلاب اسلامی ایران، نه‌تنها یک تحول سیاسی، بلکه یک دگرگونی عمیق در مفهوم جهاد و نظامی‌گری ایجاد کرد. پیش از این، در بسیاری از مکاتب نظامی دنیا، جنگ صرفاً یک رویکرد فیزیکی و مبتنی بر غلبه نظامی بود. اما انقلاب اسلامی با الهام از قرآن و سنت معصومین (ع)، جهاد را از محدوده جنگ سخت فراتر برد و آن را در چارچوبی جامع‌تر تعریف کرد؛ جهادی که تبیین، اتمام حجت، و جهاد فرهنگی بخش جدایی‌ناپذیر آن است.
۱. جهاد نظامیِ همراه با تبیین؛ سنت الهی در قرآن
در منطق قرآن، هر حرکت نظامی باید همراه با آگاهی‌بخشی و اتمام حجت باشد. خداوند حتی در جنگ‌های پیامبر (ص) تأکید می‌کند که پیش از درگیری، باید حق برای مردم تبیین شود:
وَإِنْ أَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِکِینَ اسْتَجَارَکَ فَأَجِرْهُ حَتَّیٰ یَسْمَعَ کَلَامَ اللَّهِ (توبه :۶).
اگر مشرکی پناه آورد، به او امان بده تا کلام خدا را بشنود! این آیه نشان می‌دهد که حتی در میدان جنگ، تبلیغ و تبیین تعطیل نمی‌شود.
فَإِذَا انسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِکِینَ حَیْثُ وَجَدتُّمُوهُمْ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَاقْعُدُوا لَهُمْ کُلَّ مَرْصَدٍ فَإِن تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّکَاةَ فَخَلُّوا سَبِیلَهُمْ (توبه :۵).
حتی پس از جنگ، اگر دشمن توبه کرد و حق را پذیرفت، جنگیدن با او حرام است. این یعنی هدف نهایی، هدایت است، نه صرفاً نابودی دشمن.
۲. انقلاب اسلامی و احیای جهاد تمام‌بُعدی
انقلاب اسلامی با الهام از این آموزه‌ها، جهاد را در سه سطح تعریف کرد:
۱. جهاد فرهنگی و تبیین (مقدم بر جنگ نظامی)
۲. جهاد سیاسی و اتمام حجت (مانند پیام‌های امام خمینی به سران جهان)
۳. جهاد نظامی (به عنوان آخرین راهکار)
امام خمینی (ره) بارها تأکید کردند:
ما قبل از اینکه اسلحه برداریم، با بیان و قلم جنگیدیم.
جهاد اکبر، جهاد با نفس است؛ جهاد اصغر، جنگ با دشمن است. ولی جهاد با جهل و تبلیغات شیطانی، از هر دو مهم‌تر است.
این نگاه، مدل جدیدی از مقاومت را پایه‌گذاری کرد؛ مدلی که در آن، رزمنده‌ای مانند شهید سلیمانی همزمان یک مبلغ، یک استراتژیست، و یک فرمانده نظامی بود. هم چنان که شهید سلامی حافظ قرآن و یک تبیین گر بود و بیشتر جهت تبیینی و سخنرانی‌های ایشان بر ابعاد دیگر غلبه داشت و بیشترین تصویر از ایشان در حال سخنرانی و تبیین است
۳. جهاد تبیین؛ سلاح پیروزی در جنگ نرم امروز
امروزه دشمنان اسلام، بیشتر از سلاح روانی و جنگ رسانه‌ای استفاده می‌کنند. بنابراین، جهاد تبیین به اصلی‌ترین میدان نبرد تبدیل شده است:
قرآن می‌فرماید: وَجَاهِدْهُم بِهِ جِهَادًا کَبِیرًا (فرقان :۵۲).
این آیه به روشنی جهاد با قرآن (تبیین و تبلیغ) را برتر از جهاد با شمشیر می‌داند.
آیت الله خامنه‌ای نیز بارها تأکید کرده‌اند: امروز، جهاد تبیین مهم‌تر از جهاد نظامی است.
شهیدانی چون شهید مطهری، شهید بهشتی، و نمونه‌های بارز این جهادند؛ آنان با قلم و سخنرانی، سنگرهای فکری نظام اسلامی را حفظ کردند.
۴. نتیجه‌گیری: مدل انقلابی جهاد؛ تلفیق سلاح و سخن
انقلاب اسلامی ثابت کرد که پیروزی واقعی، زمانی است که جهاد نظامی با جهاد فکری همراه باشد. شهید سخنران در عکس، نماد این تفکر است؛ او می‌داند که پیش از شلیک گلوله، باید دل‌ها و مغزها را تسخیر کرد. این همان مدل متعالی جهاد است که جهان را تحت تأثیر قرار داده است.
وَإِن تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا لَا یَضُرُّکُمْ کَیْدُهُمْ شَیْئًا (آل عمران :۱۲۰).
صبر و تقوا، همراه با تبیین حق، توطئه‌های دشمن را خنثی می‌کند. این سبک زندگی جهادی است که انقلاب اسلامی به جهان آموخت.