اعتراف کنگره به شکست آمریکا مقابل چین در عرصه تراشه‌ها

العالم - آمریکا
کمیته فرعی آسیا جنوبی و مرکزی مجلس نمایندگان آمریکا جلسه‌ای مهم با حضور سه کارشناس ارشد حوزه امنیت فناوری و تجهیزات تولید تراشه برگزار کرد؛ جلسه‌ای که محور اصلی آن بررسی خلأهای موجود در نظام کنترل صادرات ابزار ساخت نیمه‌رسانا و پیامدهای راهبردی آن برای رقابت فناورانه آمریکا با چین بود.
در این نشست، کارشناسان تأکید کردند که تجهیزات تولید تراشه‌ – به عنوان قلب صنعت هوش مصنوعی – نقطه اتکای اصلی برای جلوگیری از پیشرفت چین هستند. آنان هشدار دادند که آمریکا و متحدانش مالکیت جهانی ابزارهای پیشرفته ساخت تراشه را در اختیار دارند، اما نبود هماهنگی کافی میان کشورها باعث شده که چین همچنان قادر به دور زدن بسیاری از محدودیت‌ها باشد.
طبق شهادت کارشناسان، چین از طریق واردات ابزارهای سطح میانی از ژاپن و هلند، خرید زیرمجموعه‌های حیاتی سیستم‌های تولید تراشه، بهره‌برداری از سرویس‌های تعمیراتی غربی داخل چین و نیز انباشت تجهیزات پایه‌ای، توانسته مسیر تولید نیمه‌رساناهای بومی را هموار کند. این رویکرد باعث شده محدودیت‌های تحریمی آمریکا عملاً کارایی کافی نداشته باشد، در حالی که شرکت‌های آمریکایی از فروش محروم شده و بازار به رقبای خارجی واگذار می‌شود.
نمایندگان کنگره در این جلسه نسبت به خطرات راهبردی دو مسیر هشدار دادند: اول، توانایی چین در ساخت تراشه‌های پیشرفته مورد نیاز هوش مصنوعی؛ دوم، ایجاد سلطه چین بر بازار جهانی تراشه‌های پایه‌ای که در صنایع نظامی، غیرنظامی و پهپادی کاربرد دارند. آنان اعلام کردند که صنایع نظامی روسیه و ایران نیز با استفاده از تراشه‌های چینی تقویت شده‌اند و این روند امنیت جهانی و منافع آمریکا را تهدید می‌کند.
افزون بر این، ضعف شدید ساختاری وزارت بازرگانی آمریکا و دفتر کنترل صادرات موضوع دیگری بود که نمایندگان بر آن انگشت گذاشتند. کمبود کارشناسان تخصصی، سیستم‌های قدیمی، تعداد بسیار اندک افسران کنترل صادرات در سراسر جهان و وابستگی بیش‌ازاندازه به همکاری متحدان، زمینه‌ای ایجاد کرده که چین بتواند مسیرهای فرار را به‌سرعت پیدا کرده و در حال افزایش ظرفیت صنعتی خود باشد.
کارشناسان توصیه کردند که آمریکا از مدل کنترل‌های کشوری فراگیر علیه چین – به‌جای فهرست‌گذاری شرکت‌های منفرد – استفاده کند، با متحدان توافق‌های دقیق‌تر داشته باشد و صادرات قطعات ویژه مانند زیرسیستم‌های لیتوگرافی و حافظه‌های پهن‌باند را مسدود کند. در پایان جلسه اعلام شد که خطر از دست رفتن رهبری فناوری آمریکا نزدیک‌تر از همیشه است و عدم اصلاح فوری این ساختارها می‌تواند آینده امنیت ملی و اقتصادی آمریکا را تهدید کند.
جمع‌بندی: پایان برتری آمریکا در صنعت تراشه‌های پیشرفته و آغاز عصر برتری چینبررسی مباحث مطرح‌شده در این جلسه نشان می‌دهد آمریکا در جنگ تراشه‌ها، به‌ویژه در حوزه هوش مصنوعی، به مرحله‌ای رسیده که دیگر نمی‌تواند برتری سابق خود را حفظ کند. واقعیت این است که چین با دور زدن محدودیت‌ها، سرمایه‌گذاری گسترده، برنامه‌ریزی صنعتی منسجم و کنترل کامل زنجیره تأمین مواد اولیه، در حال رسیدن به سطحی از توانمندی است که تا چند سال پیش تصورش حتی در میان غربی‌ها نیز دور از ذهن بود.
اگرچه واشنگتن هنوز فناوری ساخت تراشه‌های بسیار پیشرفته را در اختیار دارد، اما اطلاعات ارائه‌شده به کنگره نشان می‌دهد که چین با سرعتی بالاتر از پیش‌بینی‌های غرب در حال تولید نسل‌های جدید تراشه‌های هوش مصنوعی است و اکنون قادر است بسیاری از تجهیزات و فناوری‌هایی را که زمانی فقط در اختیار آمریکا بود، بومی‌سازی کند.
این روند پیامدهای مستقیم دارد: آمریکا دیگر تنها بازیگر میدان هوش مصنوعی نیست و برتری فناورانه آن – که ستون فقرات قدرت نظامی، اقتصادی و سیاسی‌اش به شمار می‌رود – در حال فرسایش است. تراشه‌ها پایه‌ی همه چیز هستند؛ از هواپیماهای نسل ششم و موشک‌های هوشمند تا اقتصاد دیجیتال و کنترل زیرساخت‌های انرژی. اگر چین بتواند در این صنعت از آمریکا عبور کند، واشنگتن به تدریج به واردکننده تراشه تبدیل خواهد شد و این یعنی وابستگی فناورانه در سطح امنیتی.
افزون بر این، بخش دفاعی آمریکا به‌شدت به نیمه‌رساناهای پیشرفته وابسته است. اگر چین – همان‌گونه که آمار تولید نشان می‌دهد – کنترل بازار جهانی تراشه‌های پایه‌ای را در دست بگیرد، صنایع تسلیحاتی آمریکا نه فقط دچار کمبود قطعات خواهند شد بلکه در میدان نبرد هوش مصنوعی، پردازش سریع و سیستم‌های تسلیحاتی هدایت شونده از چین عقب می‌افتند.
به بیان واضح: اگر ساختار کنونی ادامه یابد، چین نه‌تنها آمریکا را در تولید انرژی پردازشی پشت سر خواهد گذاشت، بلکه ظرف کمتر از یک دهه می‌تواند در صنایع دفاعی هوش مصنوعی، تسلیحات خودمختار، شبکه‌های فرماندهی جنگی و حتی صنایع فضایی از آمریکا عبور کند.
این جلسه نشان می‌دهد که خود واشنگتن نیز به این واقعیت نزدیک شده است: برتری آمریکا در حوزه تراشه‌های هوش مصنوعی در حال از دست رفتن است و اگر اصلاح ساختاری فوری انجام نشود، آینده اقتصاد، ارتش و جایگاه ژئوپلیتیک آمریکا به چین گره خواهد خورد.