نوزادان جنگ؛ تولدی در سایهٔ محاصره و بحران

العالم - فلسطین اشغالی
سازمان جهانی بهداشت هشدار داده است که بیش از ۱۰۰ هزار کودک و ۳۷ هزار زن باردار و شیرده در غزه ممکن است تا آوریل ۲۰۲۶ با سوءتغذیه حاد روبه‌رو شوند. این بحران غذایی در حالی شدت می‌گیرد که بیش از دو سال محاصره کامل و محدودیت‌های شدید در ورود غذا، دارو و تجهیزات پزشکی، زندگی روزمره را فلج کرده است.
از منظر مردم‌شناسی، خانواده‌ها مجبور شده‌اند ساختار طبیعی زندگی را بازتعریف کنند. زنان باردار نه تنها با ترس و اضطراب جنگ دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بلکه مسئولیت حفظ سلامت جسمی و روانی کودک‌شان را بر دوش دارند. نوزادانی که در چنین شرایطی متولد می‌شوند، از همان لحظهٔ نخست با محرومیت مواجهند: کمبود مواد مغذی، فقدان مراقبت پزشکی کافی، خطر بیماری‌های عفونی و آسیب‌های ناشی از سرما و فقر انرژی.
از دید روانشناسی رشد، این کودکان در معرض «اضطراب حاد محیطی» قرار دارند؛ وضعیتی که سیستم عصبی آن‌ها را برای مواجهه دائمی با تهدیدها شرطی می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد چنین تجربه‌ای می‌تواند رشد شناختی و جسمی را دچار اختلال کند و سلامت روانی در دوران کودکی و نوجوانی را تهدید کند. در غزه، ۶۷ درصد کودکان زیر ۵ سال با کمبود ویتامین A و سوءتغذیه مواجه‌اند و بیش از ۵۰ درصد مادران باردار از کمبود شدید مواد مغذی رنج می‌برند.
بحران غزه بیش از یک مسئلهٔ سیاسی یا نظامی است؛ این یک بحران سلامت عمومی و اخلاقی است. هر کودک تازه‌متولد شده، از چادرهای نم‌دار تا بیمارستان‌های محدود، این سوال را مطرح می‌کند: چرا جامعه بین‌المللی نمی‌تواند حداقل نیازهای اولیهٔ کودکان را تضمین کند؟ چرا حقوق بنیادی انسانی، که در معاهدات جهانی تصریح شده، در عمل به فراموشی سپرده می‌شود؟
پایان این بحران، نه با توافقات سیاسی صرف، بلکه با بازگرداندن امنیت، سلامت و شرافت به نوزادانی رقم می‌خورد که هنوز فرصت تجربهٔ زندگی واقعی نیافته‌اند. عدالت، اگر معنا داشته باشد، باید از این کودکان آغاز شود؛ از کودکانی که با نخستین نفس‌هایشان، ما را به مسئولیت خود فرا می‌خوانند، حتی در دل تاریک‌ترین شب‌های جنگ.

سهیلا کثیر