بحران ونزوئلا: ناکارآمدی هژمونی و تجلی میلیتاریسم در سیاست خارجی آمریکا

العالم - ونزوئلا
دولت ایالات متحده با بهانه‌های ضعیفی مانند مبارزه با قاچاق، در حال احیای یک سیاست قدیمی برای حفظ انحصار قدرت در قاره آمریکاست. هدف اصلی دور کردن منازعان جهانی (ایران، روسیه، چین) و کنترل منابع عظیم نفتی این کشور برای تقویت جایگاه خود است؛ اقدامی که به‌طور مستقیم قوانین و اصول پذیرفته شده بین‌المللی را زیر پا می‌گذارد.
« توجیهات ساختگی و نقض آشکار قوانین بین‌المللی »
استقرار گسترده نیروهای نظامی ایالات متحده در منطقه کارائیب و تهدید به ایجاد منطقه حریم هوایی ممنوعه (NOTAM ) بر فراز ونزوئلا، تحت عنوان جلوگیری از قاچاق، قانونی و منطقی نیست. توجیه رسمی ایالات متحده مبنی بر مقابله با ترانزیت محدود مواد مخدر، در مقابل حجم و نوع تجهیزات نظامی عظیمی که به منطقه فرستاده شده، کاملا نامتناسب است. این عدم توازن نشان می‌دهد که هدف اصلی نظامی، صرفاً یک عملیات بازدارنده در جهت از بین بردن محور‌های ترانزیت مواد مخدر نیست، بلکه محاصره کشور، تضعیف دولت و آماده‌سازی برای یک مداخله نظامی بزرگ است. این رفتار با اصل رفتار صادقانه در روابط بین‌الملل مغایرت دارد. همچنین، هرگونه تلاش آشکار برای تحمیل سرنوشت سیاسی به رئیس‌جمهور یک کشور دیگر (مانند پیشنهاد تسلیم شدن یا خروج)، نقض صریح اصل دخالت نکردن در امور داخلی کشورهای مستقل است؛ اصلی که از مهم‌ترین قوانین جهانی محسوب می‌شود. این تهدیدها، فشار غیرقانونی بر یک دولت مستقل به شمار می‌رود.
« ریشه بحران: تلاش برای حفظ انحصار منطقه‌ای »
ریشه واقعی بحران ونزوئلا نه در رویدادهای روزمره، بلکه در اصرار تاریخی دولت آمریکا برای حفظ سیطره مطلق بر آمریکای لاتین نهفته است. دکترین سیاست بین‌المللی آمریکا این منطقه را تحت نفوذ انحصاری خود می‌داند. این نگاه، تلاشی برای اعمال مجدد همان سیاست‌های قدیمی سلطه است. با توجه به این موضوع، ادامه حکومت نیکولاس مادورو در این منطقه حساس، یک چالش بزرگ و غیرقابل قبول برای انحصار قدرت ایالات متحده در منطقه محسوب می‌شود. دولت آمریکا، بقای این دولت را نفوذ بیگانگان در حیاط خلوت خود تلقی می‌کند.
« ابزارهای سیاسی و اقتصادی برای مهار منازعان »
ونزوئلا یک کشور کلیدی در آمریکای لاتین است که به پایگاهی برای حضور ایران، روسیه و چین تبدیل شده است. سرنگونی این دولت و جمع کردن این پایگاه، یک دستاورد سیاسی-نظامی بزرگ برای ایالات متحده خواهد بود و تعادل قدرت جهانی را به نفع آن‌ها تغییر می‌دهد. جنبه اقتصادی نیز بسیار مهم است ونزوئلا بزرگترین ذخایر نفتی اثبات شده جهان را دارد. اگر آمریکا کنترل این منابع را در دست بگیرد و نفت آن را به‌راحتی وارد بازار جهانی کند، می‌تواند مستقیماً قیمت‌ها را دستکاری کرده و فشار اقتصادی شدیدی به بازارهای نفتی وارد کند و منازعان جهانی خود( ایران، روسیه، چین ) را تحت فشار قرار دهد. این استراتژی، در واقع یک مهار اقتصادی از طریق کنترل بازار نفت است.
آیا ونزوئلا در این بازی قدرت‌های جهانی صرفاً یک ابزار ژئوپلیتیک برای تغییر موازنه قدرت در آمریکای لاتین است؟ اگر پاسخ مثبت است، آیا بقای دولت مادورو برای منازعان آمریکا (ایران، روسیه، چین) صرفاً یک منفعت استراتژیک کوتاه‌مدت است یا یک هدف ایدئولوژیک بلندمدت؟
فاطمه سادات موسوی پژوهشگر مطالعات منطقه